การยื่นภาษีเป็นหน้าที่ที่สำคัญของพลเมืองทุกคนในประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับบุคคลธรรมดาที่มีรายได้จากการทำงานหรือการลงทุนต่าง ๆ การยื่นภาษีอย่างถูกต้องและทันเวลาไม่เพียงแต่ช่วยให้คุณปฏิบัติตามกฎหมาย แต่ยังช่วยให้คุณได้รับสิทธิประโยชน์ทางภาษีที่คุณควรได้รับ บทความนี้จะอธิบายเกี่ยวกับ ภ งด บุคคลธรรมดา หรือการยื่นภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาในประเทศไทย รวมถึงวิธีการยื่นภาษีและเคล็ดลับในการเพิ่มประสิทธิภาพการยื่นภาษีให้ถูกต้องและรวดเร็ว
ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาคืออะไร?
ภ งด บุคคลธรรมดา ภาษีที่จัดเก็บจากบุคคลทั่วไปหรือหน่วยภาษีพิเศษตามที่กฎหมายกำหนด โดยจะจัดเก็บจากรายได้ที่เกิดขึ้นตามเกณฑ์ที่ระบุไว้ การจัดเก็บภาษีประเภทนี้มักดำเนินการเป็นรายปี หมายความว่า รายได้ที่ผู้เสียภาษีได้รับในปีใด ก็จะต้องนำมายื่นแบบแสดงรายการและชำระภาษีในปีถัดไป โดยปกติจะอยู่ในช่วงเดือนมกราคมถึงมีนาคม การเสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาอย่างโปร่งใสและซื่อสัตย์ ถือเป็นหน้าที่และความรับผิดชอบของพลเมืองที่ดี เนื่องจากเงินภาษีส่วนนี้จะเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยขับเคลื่อนการพัฒนาประเทศในด้าน ซึ่งล้วนแล้วแต่ส่งผลโดยตรงต่อคุณภาพชีวิตที่ดีของประชาชน
แบบแสดงรายการภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา
การยื่นแบบแสดงรายการเสียภาษี ภ งด บุคคลธรรมดา ประจำปีนั้น มีแบบฟอร์มที่แตกต่างกันตามประเภทของรายได้ โดยสามารถสรุปได้ดังนี้
- แบบ ภ.ง.ด.90 สำหรับผู้มีรายได้นอกเหนือจากเงินเดือนหรือค่าจ้างประจำ ได้แก่ รายได้จากการประกอบอาชีพอิสระ กำไรจากการค้าขาย เงินปันผล ดอกเบี้ย หรือผลประโยชน์อื่นใดที่ได้รับ กลุ่มบุคคลที่จะต้องยื่นแบบ ภ.ง.ด.90 ได้แก่ เจ้าของกิจการ ผู้ประกอบอาชีพอิสระ พ่อค้า เป็นต้น
- แบบ ภ.ง.ด.91 สำหรับผู้มีเงินได้เพียงประเภทเดียวจากเงินเดือนหรือค่าจ้าง และไม่มีรายได้อื่นใดเพิ่มเติม กลุ่มบุคคลที่จะต้องยื่นแบบ ภ.ง.ด.91 ได้แก่ พนักงานบริษัท ลูกจ้างประจำ ข้าราชการ และพนักงานรัฐวิสาหกิจ
การเลือกใช้แบบฟอร์มที่ถูกต้องในการยื่นแบบแสดงรายการภาษี จะช่วยให้ผู้เสียภาษีสามารถคำนวณและแสดงรายการได้อย่างครบถ้วน ถูกต้อง และเป็นไปตามหลักเกณฑ์ที่กรมสรรพากรกำหนด ส่งผลให้การชำระภาษีเป็นไปอย่างโปร่งใส
ใครมีหน้าที่เสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา?
การเสียภาษี ภ งด บุคคลธรรมดา เป็นหน้าที่ของประชาชนทุกคน ซึ่งมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการพัฒนาประเทศ เนื่องจากเงินภาษีที่จัดเก็บได้จะถูกนำไปใช้ในการบริหารจัดการและพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานต่าง ๆ เพื่อประโยชน์ส่วนรวมของประเทศ ภายใต้บทบัญญัติของกฎหมายภาษีอากร ผู้มีหน้าที่เสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาได้แก่บุคคลหรือกลุ่มบุคคลที่มีรายได้เกิดขึ้นในรอบปีภาษีที่ผ่านมา โดยครอบคลุมถึง
- บุคคลธรรมดา ไม่ว่าจะเป็นพลเมืองไทยหรือชาวต่างชาติที่มีถิ่นที่อยู่ในประเทศไทย
- ห้างหุ้นส่วนสามัญหรือคณะบุคคลที่มิใช่นิติบุคคล เช่น กิจการร้านค้า ธุรกิจขนาดย่อม เป็นต้น
- ผู้ถึงแก่ความตายระหว่างปีภาษี โดยกองมรดกจะต้องเสียภาษีในส่วนของรายได้ที่เกิดขึ้นก่อนถึงแก่กรรม
- กองมรดกที่ยังไม่ได้แบ่งปันทรัพย์สิน จะต้องเสียภาษีจากรายได้ที่เกิดขึ้นในช่วงเวลาดังกล่าว
- วิสาหกิจชุมชนตามกฎหมายว่าด้วยการส่งเสริมวิสาหกิจชุมชน ที่มีสถานะเป็นห้างหุ้นส่วนสามัญหรือคณะบุคคลที่มิใช่นิติบุคคล
เอกสารยื่นภาษีมีอะไรบ้าง
การยื่นแบบแสดงรายการเพื่อเสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาประจำปีนั้น มีเอกสารสำคัญที่ต้องนำมาประกอบการยื่นภาษี ดังนี้
- หนังสือรับรองเงินได้พึงประเมิน หรือ ภ.ง.ด.50 ทวิ เป็นเอกสารที่นายจ้างออกให้แก่ลูกจ้างเพื่อแสดงรายละเอียดเกี่ยวกับรายได้ประจำปี การหักค่าใช้จ่ายต่าง ๆ เช่น เงินสมทบกองทุนสำรองเลี้ยงชีพหรือกองทุนสำรองเลี้ยงชีพอื่น ๆ รวมถึงภาษีเงินได้ที่ถูกหักไว้ ณ ที่จ่าย
- เอกสารหลักฐานเพื่อใช้ในการขอลดหย่อนภาษี ได้แก่ เอกสารแสดงค่าใช้จ่ายในการเลี้ยงดูบิดามารดาและบุตร หลักฐานการซื้อกองทุนรวมเพื่อการเลี้ยงชีพ (RMF) กองทุนรวมหุ้นระยะยาว (LTF) และกองทุนสำรองเลี้ยงชีพ (PVD) เป็นต้น นอกจากนี้ ยังรวมไปถึงหลักฐานการชำระเบี้ยประกันสุขภาพหรือประกันชีวิต
การจัดเตรียมเอกสารต่าง ๆ เหล่านี้ให้ครบถ้วนและเรียบร้อย จะช่วยให้การยื่นแบบแสดงรายการภาษีเป็นไปอย่างถูกต้องและราบรื่น พร้อมทั้งช่วยประหยัดเวลาและค่าใช้จ่ายในการดำเนินการ อีกทั้งยังเป็นการแสดงถึงความโปร่งใสและซื่อสัตย์ในการปฏิบัติตามหน้าที่ของพลเมืองดีอีกด้วย
วิธีการยื่นภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา
การยื่นภาษีเงินได้บุคคลธรรมดามีขั้นตอนที่ต้องปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด เพื่อให้การยื่นภาษีเป็นไปอย่างถูกต้องและรวดเร็ว ดังนี้
- รวบรวมเอกสารที่เกี่ยวข้อง เช่น ใบรับรองเงินเดือน (50 ทวิ) ใบเสร็จรับเงินจากการลงทุน เอกสารการหักภาษี ณ ที่จ่าย
- คำนวณรายได้รวม รวมรายได้จากทุกแหล่งที่คุณได้รับในปีภาษีนั้น ๆ
- คำนวณค่าลดหย่อน ตรวจสอบสิทธิ์ในการลดหย่อนภาษี เช่น ค่าลดหย่อนส่วนตัว ค่าลดหย่อนบุตร ค่าลดหย่อนดอกเบี้ยเงินกู้ซื้อบ้าน
- คำนวณภาษีที่ต้องชำระ ใช้สูตรการคำนวณภาษีตามอัตราภาษีที่กำหนดยื่นแบบฟอร์มภาษี ยื่นแบบฟอร์มภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา (ภ.ง.ด. 90 หรือ ภ.ง.ด. 91) ผ่านทางเว็บไซต์ของกรมสรรพากรหรือที่สำนักงานสรรพากรในพื้นที่ของคุณ
- ชำระภาษี ชำระภาษีที่ต้องชำระตามที่คำนวณได้
การยื่นภาษีออนไลน์
การยื่นภาษีออนไลน์เป็นวิธีที่สะดวกและรวดเร็วที่สุดในปัจจุบัน คุณสามารถยื่นภาษีผ่านทางเว็บไซต์ของกรมสรรพากร (www.rd.go.th) โดยมีขั้นตอนดังนี้
- ลงทะเบียนผู้ใช้งาน หากยังไม่เคยลงทะเบียน ให้ลงทะเบียนผู้ใช้งานใหม่
- เข้าสู่ระบบ ใช้ชื่อผู้ใช้และรหัสผ่านที่ลงทะเบียนไว้
- กรอกข้อมูลภาษี กรอกข้อมูลรายได้และค่าลดหย่อนตามแบบฟอร์มที่กำหนด
- ตรวจสอบข้อมูล ตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลที่กรอก
- ยื่นแบบฟอร์ม กดยื่นแบบฟอร์มภาษีออนไลน์
- ชำระภาษี ชำระภาษีผ่านทางช่องทางที่กำหนด เช่น บัตรเครดิต โอนเงินผ่านธนาคาร
ยื่นภาษีได้ถึงวันไหน?
การยื่นแบบแสดงรายการเสียภาษี ภ งด บุคคลธรรมดา ประจำปีนั้น มีกำหนดระยะเวลาที่ผู้เสียภาษีจะต้องปฏิบัติตาม โดยสามารถแบ่งออกเป็น 2 กรณีหลัก ดังนี้
- กรณีทั่วไป ผู้มีเงินได้ประจำจากการเป็นลูกจ้างหรือพนักงานบริษัท ซึ่งมีเพียงรายได้หลักเดียว สามารถยื่นแบบแสดงรายการภาษีได้ภายในช่วงวันที่ 1 มกราคม ถึง 31 มีนาคม ของปีถัดไปจากปีภาษีที่ผ่านมา เช่น เงินได้ที่เกิดขึ้นในปี 2566 จะต้องยื่นภาษีภายในช่วงวันที่ 1 มกราคม ถึง 31 มีนาคม 2567
- กรณีผู้มีรายได้จากการประกอบอาชีพอิสระ เช่น การให้เช่าทรัพย์สิน งานรับเหมาก่อสร้าง วิชาชีพอิสระ หรือกิจการค้าขาย จะต้องยื่นแบบแสดงรายการภาษีเป็นระยะ ๆ โดยจะต้องยื่นภายในเดือนกันยายนสำหรับรายได้ที่เกิดขึ้นในช่วงครึ่งปีแรก และภายในเดือนมีนาคมของปีถัดไปสำหรับรายได้ครึ่งปีหลัง
บทสรุป
ภ งด บุคคลธรรมดา เป็นภาษีที่สำคัญที่บุคคลธรรมดาทุกคนต้องทำความเข้าใจและจัดการอย่างถูกต้อง การคำนวณภาษี การยื่นภาษี และการใช้สิทธิ์ลดหย่อนภาษีเป็นกระบวนการที่สำคัญในการจัดการภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาอย่างมีประสิทธิภาพ การวางแผนภาษีที่ดีสามารถช่วยลดภาระภาษีและเพิ่มประสิทธิภาพในการจัดการการเงินส่วนบุคคล การทำความเข้าใจเกี่ยวกับภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาและการจัดการภาษีอย่างถูกต้องจะช่วยให้คุณสามารถจัดการการเงินส่วนบุคคลได้อย่างมีประสิทธิภาพและป้องกันปัญหาทางกฎหมายที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต
