ดอกบัวกับความเชื่อเรื่องดอกไม้มงคลสารพัดประโยชน์

ดอกบัว ถือเป็นราชินีแห่งไม้น้ำที่มีความหลากหลายทั้งในด้านชนิดพันธุ์และสีสัน ดอกบัวเป็นสิ่งที่สามารถพบเห็นได้ตามแหล่งน้ำต่าง ๆ และมีประวัติความเป็นมาที่ยาวนาน ซึ่งปรากฏผ่านหลักฐานทางประวัติศาสตร์ เรื่องเล่า และงานศิลปะอันงดงามที่เสริมสร้างความงามของดอกบัวอย่างล้ำลึก บัว (Lotus, Sacred Lotus, Egyptian Lotus) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Nelumbo nucifera Gaertn. มักถูกเรียกว่า “ราชินีแห่งไม้น้ำ” เนื่องจากมีบทบาทสำคัญในความเชื่อและศาสนา

นอกจากนี้ยังมีสายพันธุ์หลายชนิดที่แตกต่างกันด้วยสีและลักษณะของกลีบดอกบัว เช่น ดอกสีชมพู และดอกสีขาว ที่แสดงถึงความงดงามและความสงบเงียบของแต่ละสี ดอกไม้ชนิดนี้มีความสำคัญอย่างมากในศาสนาและความเชื่อต่าง ๆ โดยมักถูกผสมผสานเข้ากับชีวิตประจำวันของเราอย่างแนบเนียน เป็นสัญลักษณ์ของความบริสุทธิ์ ในการแทงตัวออกมาจากโคลนสู่สวรรค์ ดังนั้น เห็นได้ว่าดอกบัวสวยๆ มีความหมายทางศาสนาและความเชื่อที่สำคัญอย่างมากในวัฒนธรรมของเรา

ลักษณะของดอกบัว

ลักษณะของดอกบัวจะเป็นไม้ล้มลุกมีเหง้าอยู่ใต้ดิน เป็นลักษณะหนึ่งของพืชชนิดหนึ่ง หน้าที่ของเหง้าหรือรากบัวคือที่สำหรับเป็นท่อนยาวเพื่อให้น้ำและอาหารถูกส่งไปยังส่วนอื่น ๆ ของพืช และมักจะมีสีเหลืองเมื่อตัดขวาง เหง้าหรือรากบัวยังมีรูหลายรูซึ่งเป็นที่ใช้ในกระบวนการสู่รอยพันธุ์ของบัว หลดบัวเป็นส่วนของหน่อบัวที่เริ่มงอกและโตเป็นลำต้นได้ และสามารถขยายพันธุ์ได้โดยใช้เมล็ดหรือการแยกไหลบัว ใบบัวเป็นใบเดียวและมีรูปทรงรี ขอบใบจะเป็นระเบียบและมีลักษณะคลื่น ใบอ่อนจะลอยน้ำในระดับที่เรียบ ส่วนใบแก่จะยืดออกไปเหนือผิวน้ำ เป็นดอกเดี่ยวที่มีสีขาวและสีชมพู มีกลิ่นหอม ดอกจะบานตอนเช้า และจะมีการบานมากในช่วงเดือนสิงหาคมถึงธันวาคม ส่วนฝักบัวมีผลหรือเมล็ดที่มีสีเขียวมีรูปรีบนพื้นผิว ดีบัวหรือต้นอ่อนจะอยู่ด้านในเมล็ด ความยาวของดีบัวประมาณ 1 เซนติเมตร มีใบอ่อน 2 ใบ มีสีเขียวเข้มหรือสีเขียวอมเหลืองที่มีเฉพาะหน้าใบ

ดอกบัวกับความเชื่อ

ดอกบัวเป็นสัญลักษณ์ที่แสดงถึงคุณค่าของความบริสุทธิ์ ความงามที่สมบูรณ์และความศรัทธาอันสูงส่ง จึงทำให้มีผู้คนหลายคนที่ตั้งใจเลี้ยงนำมาสักการะ หรือเพื่อถวายพระสิ่งสำคัญที่สร้างคุณค่า เช่น การบูชาพระรัตนตรัยซึ่งประกอบด้วยพระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์ นอกจากนี้ยังมีการนำดอกบัว ดาวเรือง ไปสักการะเพื่อระลึกถึงพระแม่ลักษมีอีกด้วย นอกจากคุณค่าทางศาสนาแล้ว ยังเป็นแรงบันดาลใจให้กับศิลปะและวรรณกรรมไทยอันงดงาม ซึ่งได้สะท้อนให้เห็นถึงความลงตัวและความอ่อนโยนของชาติไทย เป็นแรงบันดาลใจที่สร้างสรรค์เพื่องานศิลปะต่าง ๆ เช่น งานภาพวาด งานปั้นประดับ หรือแม้กระทั่งในสถาปัตยกรรมไทย

ด้วยความบริสุทธิ์และความงดงามที่ครอบคลุมอยู่ในดอกบัว ไม่เป็นสิ่งแปลกประหลาดที่ผู้คนส่วนใหญ่เลือกนำดอกบัวมาสักการะเพื่อเสริมสร้างความสงบและความบริสุทธิ์ในใจ ด้วยความลงตัวและความอ่อนโยนของดอกไม้ชนิดนี้ เพื่อให้ผู้คนได้เรียนรู้และกลับมาสัมผัสคุณค่าที่สูงส่งนี้อย่างเสมอมา ยังเป็นสัญลักษณ์ที่สร้างแรงบันดาลใจและความศรัทธาให้กับคนไทยอย่างยาวนาน เป็นเครื่องบรรเทาความเครียดในชีวิตประจำวัน เราควรทำความรู้จักดอกบัวในทุกมิติ ไม่ว่าจะเป็นความบริสุทธิ์ ความงดงาม ความสงบ หรือความอ่อนโยน ที่เชื่อมโยงเราสู่ความสันติภาพและความสุขในชีวิต

6 ประเภทของดอกบัว ที่น่าสนใจ

1. บัวหลวง

บัวหลวง (Lotus) เป็นชื่อทางวิทยาศาสตร์ของพืชที่มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Nelumbo nucifera Gaertn. ซึ่งอยู่ในสกุลปทุมชาติ ด้วยลักษณะใบที่อยู่เหนือผิวน้ำและมีลำต้นที่เลื้อยไปใต้พื้นดินเล็กน้อย บัวหลวงมีหลายพันธุ์ที่แตกต่างกันไป เช่น พันธุ์ฉัตรขาว ฉัตรแก้ว และฉัตรแดง นับเป็นบัวที่มีความนิยมในการปลูกมากที่สุดในประเทศไทย และนอกจากการใช้เป็นต้นไม้บูชาพระ บัวหลวงยังสามารถนำดอกมาใช้ประกอบอาหารได้ทุกส่วนเลยทีเดียว

2. บัวฝรั่ง

บัวฝรั่ง (Hardy Water Lily) เป็นพืชที่มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Nymphaea sp. และ hybrid อยู่ในสกุลปทุมชาติ มีลักษณะที่คล้ายกับบัวหลวง มีเหง้าที่เจริญอยู่ใต้ดิน ใบมีลักษณะทั้งขอบเรียบและขอบใบจัก ดอกมีหลายสีเช่นสีขาว สีเหลือง และสีชมพู เป็นต้น และมีกลิ่นหอมอ่อนๆ ดอกบัวฝรั่งมีความสวยงามและร่วงหล่นในช่วงฤดูฝน

3. บัวผัน หรือบัวเผื่อน

บัวผันหรือบัวเผื่อน (Water Lily) ทรงพฤกษาใบเดียวแบบสลับกันอยู่ในสกุลอุบลชาติที่ชื่อว่า Nymphaea stellata Wild มีลักษณะใบลอยปริ่มน้ำ ดอกของบัวผันหรือบัวเผื่อนจะชูเหนือน้ำเล็กน้อย ใบจะมีรูปรีหรือเป็นรูปคล้ายกับวงกลม ในขณะที่บัวบานมาหลาย ๆ วันสีของดอกจะจางลง ดอกบัวจะบานในช่วงเช้าหรือกลางวันและปิดตัวลงในช่วงเย็น บัวผันบัวเผื่อนเป็นที่นิยมในการใช้ประกอบอาหารโดยเฉพาะสำหรับอาหารที่มีความเกี่ยวข้องกับบัว

4. บัวสาย

บัวสาย (Water Lily) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Nymphaea lotus L. ซึ่งเป็นสกุลอุบลชาติที่มีเหง้าอยู่ใต้ดิน ใบมีรูปร่างทรงกลมและขอบใบหยัก ดอกของบัวสายมีหลายสีและเรืองแสงเหนือน้ำอย่างงดงาม แต่ดอกบัวสายจะบานตอนกลางคืนและปิดตัวเมื่อตอนเช้า บัวสายยังเป็นพืชที่นิยมนำมาประกอบอาหารโดยเฉพาะกลุ่มคนที่สนใจสายบัว ใช้บัวสายในการทำอาหารอย่างเป็นพิเศษ

5. จงกลนี

จงกลนี (Jongkolnee) หรือชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Nymphaea siamensis เป็นสมาชิกในสกุลอุบลชาติ ใบของพืชนี้มีรูปร่างเป็นรูปไข่และขอบใบมีรอยหยัก ดอกจะบานใกล้ผิวน้ำหรือขึ้นชูก้านเล็กน้อยโดยไม่มีกลิ่น กลีบดอกของจงกลนีจะเป็นชั้น ๆ

6. บัวกระด้ง หรือบัววิกตอเรีย

บัวกระด้งหรือบัววิกตอเรีย (Giant Water Lily) ถือเป็นพืชที่น่าทึ่งและสวยงามอย่างยิ่งในโลกธรรมชาติของเรา มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Victoria amazonica (Poepp.) J.C. Sowerby พืชชนิดนี้มีลักษณะเด่นที่สุดคือใบที่มีขนาดใหญ่และมีรูปร่างกลมที่คล้ายกระด้ง สามารถเดินขึ้นไปได้โดยใช้ใบเป็นพื้นที่พักผ่อนได้อย่างสบาย ใบบัวกระด้งสามารถรองรับน้ำหนักได้สูงถึง 40 กิโลกรัม มีกลิ่นหอมตอนกลางคืน บานตอนเย็น หุบตอนสาย

6 ประโยชน์ของดอกบัว

1. ใบสดหรือใบแห้งมีประโยชน์มากเพิ่มขึ้นโดยสามารถช่วยลดความดันโลหิตสูงและลดไขมันในเส้นเลือดได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้ยังสามารถใช้ใบสดหรือใบแห้งที่ต้มด้วยน้ำเปล่าในการห่อขนมหรืออาหารอื่น ๆ ได้อีกด้วย ซึ่งน่าจะเป็นทางเลือกที่ดีสำหรับคนที่ต้องการสุขภาพที่ดีและอาหารที่อร่อยในตัวเดียว
2. รากบัวสามารถทำได้ทั้งอาหารและขนมหวาน หากทำเป็นอาหารก็นำมาทำเป็นต้มจืด หรือหากเป็นของหวานก็สามารถนำมาต้มน้ำตาล สรรพคุณช่วยบำรุงร่างกายช่วยรักษาอาการร้อนในอีกด้วย การบริโภครากบัวสามารถช่วยลดอาการอักเสบและระคายเคืองในระบบทางเดินอาหาร และยังช่วยบำรุงระบบทางเดินปัสสาวะด้วยคุณสมบัติที่มีฤทธิ์ระงับการเกิดอาการอักเสบ นอกจากนี้ยังมีส่วนช่วยในการลดอาการปวดข้อและอาการบวมเฉียบพลันของเนื้อเยื่อ เป็นสมุนไพรที่น่าสนใจและมีประโยชน์ต่อสุขภาพในหลากหลายด้าน
3. สายบัวเป็นพืชที่มีประโยชน์มากมายไม่ว่าจะเป็นการช่วยบำรุงกระดูกและฟันให้แข็งแรง หรือการบรรเทาอาการท้องผูก นอกจากนี้ยังสามารถนำมาใช้ทำแกงต้มต่าง ๆ เช่น แกงส้ม ได้อีกด้วย การบริโภคสายบัวช่วยบำรุงกระดูกและฟัน เนื่องจากสายบัวมีส่วนผสมของแคลเซียม ฟอสฟอรัส และโพแทสเซียมที่มีความสำคัญสำหรับสุขภาพของกระดูกและฟัน 
4. ไหลบัว เป็นสมุนไพรที่มีเส้นใยอุดมไปด้วยประโยชน์ต่าง ๆ ซึ่งช่วยบรรเทาอาการท้องผูกได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งยังเป็นแหล่งอาหารที่ดีสำหรับการบำรุงเลือดและหัวใจอีกด้วย
5. เม็ดบัวสดเป็นตัวช่วยที่ดีที่สุดในการบำรุงสุขภาพ เมื่อนำไปต้มกับน้ำตาลและอบให้กรอบ จะได้รับประโยชน์ที่มหาศาล เนื่องจากมีสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยในการบำรุงเลือดอย่างมีประสิทธิภาพ ไม่เพียงแค่นั้น การบริโภคเม็ดบัวสดยังมีผลดีต่อการบำรุงสมองอีกด้วย ดังนั้นไม่ต้องสงสัยเลยว่าเม็ดบัวสดเป็นอาหารที่ควรมีในเมนูประจำวันของคุณ
6. ดีบัว (ต้นอ่อนในเมล็ด) เป็นพืชที่นำมาตากแห้ง ทำการคั่วให้มีกลิ่นหอม และชงน้ำร้อนเหมือนน้ำชาเพื่อใช้เป็นเครื่องดื่ม มีประโยชน์ในการขยายหลอดเลือด บำรุงหัวใจ และช่วยขับเสมหะได้ด้วย

สรุป

ดอกบัว เป็นสัญลักษณ์ที่มีความสำคัญและเชื่อมโยงกับความเชื่อเรื่องดอกไม้มงคลและสารพัดประโยชน์ต่าง ๆ ในหลายวัฒนธรรมทั่วโลก เป็นดอกไม้ไหว้ตรุษจีนที่เป็นวัตถุมงคลที่สร้างความเชื่อว่าจะนำมาซึ่งความโชคดีและความสุขให้แก่ผู้คนที่ปลูกดูแล ดอกบัวสีขาว ถือเป็นสัญลักษณ์ของความบริสุทธิ์ในศาสนาพุทธ มักถูกใช้ในพิธีกรรมทางศาสนา ซึ่งไม่เพียงเป็นสัญลักษณ์ที่มีความสำคัญในเชิงทางศาสนาและวัฒนธรรมเท่านั้น แต่ยังเป็นที่ยอมรับในการใช้ประโยชน์ในด้านความงามและสุขภาพของมนุษย์อีกด้วย

• share
• tweet
• line