ดอกดาวเรืองเป็นพืชที่คนไทยรู้จักกันอย่างแพร่หลาย เนื่องจากเป็นไม้มงคลที่มีความนิยมปลูกในบ้านเรือนหลายแห่ง และยังเป็นดอกไม้ที่ใช้เป็นสัญลักษณ์ของพระองค์แห่งรัชกาลที่ 9 ดอกดาวเรืองมีสีประจำตัวคือสีเหลือง เนื่องจากสีนี้ถือเป็นสีวันพระราชสมภพ หรือวันจันทร์ ในโอกาสนี้เราจะมาเรียนรู้และแชร์วิธีการปลูกดาวเรืองให้เติบโตเต็มที่ ดาวเรือง (Tagetes erecta L.) เป็นชื่อทางวิทยาศาสตร์ของดอกดาวเรืองที่มีขนาดใหญ่ หรือที่เรียกกันอีกชื่อหนึ่งว่า “ดาวเรืองอเมริกัน” ต้นดาวเรืองเริ่มต้นมาจากประเทศเม็กซิโกที่ตั้งอยู่ในทวีปอเมริกาใต้ ชาวท้องถิ่นในเม็กซิโกใช้ดาวเรืองเป็นพืชบูชาเทพเจ้าก่อนที่จะนำมาขยายพันธุ์ในทวีปยุโรป ดอกดาวเรืองมีสีเหลืองเป็นสีหลัก ซึ่งทำให้เรียกชื่อว่า “Mary’s Gold” (ทองของพระองค์แมรี) จากนั้นชื่อได้ถูกเปลี่ยนเป็น “Marigolds” ถือเป็นต้นไม้มงคลที่มีความเชื่อว่ามาจากสวรรค์ หากมีการปลูกดาวเรืองในบ้านจะนำความเจริญรุ่งเรืองมาให้ ซึ่งดอกไม้ชนิดนี้สามารถเจริญเติบโตได้ทุกสภาพแวดล้อม มีความแข็งแรงทนทาน เป็นพืชที่ง่ายต่อการปลูก
ดาวเรืองกับถิ่นกำเนิดก่อนมาอยู่ในไทย
ดาวเรืองเกิดในประเทศเม็กซิโกและสหรัฐอเมริกาก่อนที่จะขยายตัวไปทั่วโลกและกลายเป็นพืชที่มีความสำคัญในเศรษฐกิจของหลายประเทศ เช่น อียิปต์ ฮังการี ฝรั่งเศส และสเปน อื่น ๆ อย่างไรก็ตามข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการนำดาวเรืองเข้ามาปลูกในไทยยังไม่มีความแน่ชัด จากที่มีอยู่ในปัจจุบันเราสามารถพบเอกลักษณ์เบื้องต้นว่าการปลูกดาวเรืองในไทยมีการเริ่มต้นเมื่อปี พ.ศ. 2510 ที่มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ โดยการใช้เมล็ดพันธุ์ดาวเรืองจากประเทศเนเธอร์แลนด์
ปัจจุบันในประเทศไทยมีการปลูกดาวเรืองอย่างแพร่หลายในบริเวณภาคกลาง เหนือ และอีสานอย่างมากเนื่องจากเป็นพืชที่สามารถปลูกได้ตลอดทั้งปีโดยไม่มีข้อจำกัดมากนัก เป็นไม้ดอกที่ใช้ต้นทุนในการปลูกต่ำเมื่อเทียบกับพืชอื่น ๆ นอกจากนี้ยังมีระยะเวลาในการเติบโตและออกดอกที่รวดเร็ว ซึ่งใช้เวลาประมาณ 60-70 วันก็ให้ผลผลิตที่สูง ปัญหาในเรื่องของแมลงรบกวนก็น้อยมากเมื่อเทียบกับพืชอื่น ๆ ทำให้การดูแลรักษาสะดวกและง่ายขึ้น การปลูกดอกไม้ชนิดนี้ไม่เพียงแต่มีประโยชน์ในด้านการผลิตและการขนส่งเท่านั้น ประวัติดอกดาวเรืองยังมีความสำคัญในการปลูกเพื่อใช้ในการประดับสวนบ้านเรือน การตัดดอกตกแต่งบ้าน ร้อยพวงมาลัย และประดับประดาอาคารสถานที่ต่าง ๆ เมื่อถึงเทศกาลสำคัญ เช่น วันสงกรานต์ วันลอยกระทง วันสำคัญทางศาสนาและเทศกาลอื่น ๆ อีกด้วย
ดอกดาวเรืองที่คนไทยนิยมปลูก มีลักษณะเป็นอย่างไร ?
ดาวเรือง เป็นไม้ที่โตเติบโตอย่างรวดเร็วและมีอายุไม่ถึงหนึ่งปีเท่านั้น ลำต้นมีสีเขียวผิวเกลี้ยงเป็นสันซึ่งมีความตั้งตรง ด้านภายในของลำต้นมีเนื้ออ่อนอยู่ ความสูงขออยู่ในช่วงประมาณ 30-100 เซนติเมตร กิ่งของดาวเรืองแตกออกมาเป็นทรงพุ่มแน่นที่โครงสร้างของต้น ใบของดาวเรืองมีลักษณะคล้ายกับขนนก โดยมีลำต้นที่แตกออกมาเป็นคู่ และมีใบย่อยประมาณ 11-17 ใบ รูปร่างของใบคล้ายหอกโดยมีโคนใบที่สอบและปลายใบที่แหลม ขอบใบมีลักษณะหยัก ใบของดาวเรืองมีความยาวประมาณ 4-11 เซนติเมตร ดาวเรืองจะออกดอกที่ปลายก้าน และสีของดอกจะขึ้นอยู่กับสายพันธุ์ของพืช เช่น สีเหลือง สีส้ม สีทอง หรือสีขาว ขนาดของเส้นผ่านศูนย์กลางของดอกจะอยู่ในช่วง 5-15 เซนติเมตร และมีสันเป็นทางยาวโดยมีจำนวนสันอยู่ในช่วง 7-13 สัน ลักษณะของเมล็ดของดาวเรืองจะมีลักษณะแห้งและมีสีดำ โดยที่โคนของเมล็ดจะมีความกว้างและปลายที่เรียวลง
สายพันธุ์ดอกดาวเรืองที่นิยมปลูก
การปลูกดอกดาวเรืองมีพันธุ์หลัก 3 สายพันธุ์ที่ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลาย นั่นคือ สายพันธุ์อเมริกัน, ฝรั่งเศส, และลูกผสม วิธีการปลูกที่นิยมนำมาใช้ก็คือการใช้เมล็ดเป็นวิธีการปลูก เนื่องจากจะได้ผลผลิตที่มาก ต้นกล้าจะมีความแข็งแรง เมื่อทำการปลูกจะใช้ถาดเพาะกล้าในการเพาะเมล็ด มีหลุมในถาดเพาะกล้าที่มีจำนวนต่าง ๆ คือ ถาดเพาะเมล็ด 200 หลุม, ถาดเพาะเมล็ด 105 หลุม และ ถาดเพาะเมล็ด 104 หลุม โดยในหลุมนั้นเราจะใส่ขุยมะพร้าวขี้แกลบทรายและปุ๋ย โดยใช้อัตราส่วนต่าง ๆ ในการดูแลรดน้ำ ดาวเรืองชอบความชื้น แต่ไม่ชอบน้ำท่วมขังหรือน้ำแฉะ จากนั้นเมื่อได้ต้นกล้าแล้ว จะนำมาปลูกในถุงเพาะชำหรือกระถางอีกครั้ง ดาวเรืองจะเจริญเติบโตเต็มที่ การปลูกดอกบัวเพื่อตัดดอกขายเป็นเรื่องที่สามารถกำหนดเวลาได้ตามที่เราต้องการ โดยการให้ดอกบานตรงกับเทศกาลสำคัญก็เป็นที่นิยม ซึ่งทำให้ดาวเรืองเป็นพืชที่ปลูกและนำมาใช้บ่อย ๆ และยังสามารถปลูกได้ตลอดทั้งปี
ดอกดาวเรือง กับความเชื่อว่าเป็นไม้มงคล
การปลูกดาวเรือง ดอกไม้ไหว้พระในบ้านเรือนไม่ใช่เพียงแค่เพื่อความสวยงามเท่านั้น แต่ยังมีความเชื่อที่ว่าดาวเรืองเป็นต้นไม้มงคลอีกด้วย สีเหลืองทองอร่ามของดอกดาวเรืองสะท้อนความเป็นเงินทอง หากเราปลูกดาวเรืองไว้หน้าบ้านหรือบริเวณใกล้เคียง จะมีความสิริมงคลและช่วยให้เงินทองไหลมาเยอะขึ้น ไม่เพียงแค่นั้นเท่านั้น เมื่อดาวเรืองออกดอกมามากขึ้น เราจะได้รับโชคลาภและความสำเร็จที่มากขึ้นเช่นกัน ไม่ว่าจะเป็นการทำธุรกิจหรือกิจกรรมใด ๆ เราจะก้าวหน้าได้ด้วยความมั่นใจและความสำเร็จที่สูงขึ้นไปในทุก ๆ ด้าน
วิธีปลูกดอกดาวเรืองในกระถาง และในแปลง
ปลูกในกระถาง
- เตรียมดินในกระถางให้พร้อม: ใช้ดินร่วนเป็นหลักเพื่อให้ดาวเรืองเติบโตได้ดีที่สุดในสภาพดินนั้น โดยเตรียมผสมดินร่วนกับวัสดุเพาะที่เหมาะสม โดยเช่น ปุ๋ยคอก, ขุยมะพร้าว, และขี้เถ้าแกลบ ในอัตราส่วนดินร่วน 1 ส่วน ต่อวัสดุเพาะ 1 ส่วน
- วางกระถางในที่รับแสงแดดโดยตรง: ต้องวางกระถางที่มีดาวเรืองอยู่ในที่ที่ได้รับแสงแดดโดยตรงอย่างน้อย 6 ชั่วโมงต่อวัน เพราะดาวเรืองต้องการแสงแดดเพียงพอเพื่อการสังเคราะห์แสงและการเจริญเติบโต
- รดน้ำอย่างเหมาะสม: การรดน้ำเป็นสิ่งสำคัญในการดูแลดาวเรืองในกระถาง หากดินในกระถางเป็นดินร่วน ควรรดน้ำวันละครั้ง แต่ถ้าเป็นดินทรายควรรดน้ำทั้งเช้าและเย็น เนื่องจากดินทรายมีความชื้นสูงไม่คงที่ จึงต้องรดน้ำบ่อยขึ้นเพื่อให้รากดาวเรืองได้น้ำเพียงพอ
ปลูกในแปลง
สำหรับการปลูกในแปลงเพาะปลูกพืช ควรเริ่มด้วยการยกร่องห่างกันประมาณ 3-5 เซนติเมตรเพื่อให้พืชมีพื้นที่เพียงพอในการเจริญเติบโต หลังจากนั้นให้หยอดเมล็ดลงไปในแต่ละร่องโดยระยะห่างเท่าๆ กัน จากนั้นให้กลบด้วยวัสดุเพาะในแต่ละร่อง อย่าลืมให้การรดน้ำในแปลงปลูกเป็นไปตามสภาพอากาศและความชุ่มชื้นของดิน ในช่วงเริ่มต้นหลังย้ายกล้าประมาณ 1-2 สัปดาห์แรก ควรทำการบำรุงด้วยปุ๋ย เพื่อให้พืชได้รับสารอาหารที่เพียงพอในขณะที่เติบโตอย่างแข็งแรง สำหรับการเก็บดอก จะสามารถเริ่มเก็บได้หลังจากปลูกเป็นเวลาประมาณ 60-70 วัน หลังจากนั้นก็สามารถเก็บดอกเพื่อนำไปใช้ได้เลย
ปลูกดอกดาวเรืองให้ประโยชน์ในเรื่องใด ?
วิธีปลูกดอกดาวเรือง เป็นไม้ดอกที่นอกจากการปลูกเพื่อประดับสวนให้เกิดความงามแล้ว ยังสามารถนำดอกของดาวเรืองมาใช้ประดับบ้านเรือนและอาคารสถานที่ต่าง ๆ ในช่วงวันสำคัญได้อีกด้วย เช่น ใช้ในการจัดใส่แจกันเพื่อตั้งหิ้งพระเพื่อเสริมความเป็นมงคล หรือจัดซุ้มดอกไม้ให้สวยงามให้กับบ้านเรือน ยังสามารถทำพวงมาลัยคล้องคอให้เป็นเครื่องประดับที่สวยงามและมีความหมายเฉพาะตัวในงานพิธีต่าง ๆ ยังสามารถปลูกเพื่อตัดดอกขายเป็นอาชีพได้ นอกจากความสวยงามแล้วยังมีสรรพคุณทางด้านความงามอื่น ๆ อีกมากมาย เช่น สามารถนำดอกมาผลิตเป็นน้ำมันหอมระเหย เพื่อนำไปใช้เป็นส่วนผสมของเครื่องสำอางต่าง ๆ ทำให้เกิดความหอมหวานและมีคุณค่าในการบำรุงผิวพรรณ นอกจากนี้ยังมีสรรพคุณทางการแพทย์อีกด้วย เนื่องจากมีสาระสำคัญบางชนิดที่สามารถช่วยในการรักษาอาการวิงเวียนศีรษะ หน้ามืด และอาการเป็นลมได้ ไม่เพียงเท่านี้ ยังมีคุณสมบัติที่ช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันให้กับร่างกาย เป็นอาหารเสริมที่ช่วยบำรุงร่างกายให้แข็งแรงดีต่อสุขภาพอีกด้วย
สรุป
ดาวเรือง ต้นไม้มงคลเป็นพืชที่มีความสำคัญและเชื่อว่ามีพลังให้ความรุ่งเรืองแก่ผู้ที่ปลูกเอาไว้ การเลี้ยงดูแลและปลูกดาวเรืองต้นไม้มงคลสามารถนำความรุ่งเรืองและความโชคดีมาให้เราได้อย่างแน่นอน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องด้านการงาน ความรัก หรือความเจริญก้าวหน้าในชีวิต ด้วยความเชื่อที่ว่าดาวเรืองต้นไม้มงคลจะสร้างพลังบวกและขยายสิ่งที่ดีขึ้นให้กับเรา นักวิจัยด้านชีววิทยาได้พิสูจน์ว่าการมีพืชเขียวในบริเวณที่อยู่มีผลทำให้สภาพแวดล้อมดีขึ้น ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่ออารมณ์และสมาธิของเราอีกด้วย ดังนั้น การปลูกดาวเรืองต้นไม้มงคลเป็นการสร้างสิ่งดี ๆ มาเติมเต็มชีวิตของเราให้เต็มเปี่ยมไปด้วยความรุ่งเรืองและความสำเร็จอย่างแท้จริง
