อิฐมอญ หรือที่รู้จักกันดีในนาม “อิฐแดง” เป็นวัสดุก่อสร้างที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานนับพันปี มีการใช้งานมาตั้งแต่สมัยอารยธรรมโบราณ เช่น อิยิปต์โบราณ กรีกโบราณ และโรมันโบราณ หลังจากนั้นก็แพร่หลายไปยังส่วนต่างๆ ของโลก รวมถึงดินแดนสุวรรณภูมิของเรา คุณสมบัติที่โดดเด่นของอิฐมอญคือความแข็งแกร่ง ทนทาน สามารถรองรับน้ำหนักได้ดี และมีอายุการใช้งานที่ยาวนาน ทำให้เป็นวัสดุยอดนิยมในการก่อสร้างอาคารบ้านเรือน วัด โบราณสถาน และสิ่งปลูกสร้างต่างๆ นอกจากนี้อิฐมอญยังมีลวดลายและสีสันที่สวยงาม ช่วยเพิ่มเสน่ห์และบรรยากาศให้แก่สถาปัตยกรรม
ในปัจจุบัน อิฐมอญ ยังคงเป็นที่นิยมอย่างแพร่หลาย โดยมีการพัฒนารูปแบบและเทคนิคการผลิตให้มีความหลากหลายมากขึ้น เพื่อตอบโจทย์ความต้องการของลูกค้ายุคใหม่ ไม่ว่าจะเป็นอิฐมอญลวดลาย อิฐมอญสีพิเศษ หรืออิฐมอญขนาดพิเศษ เพื่อใช้ในการตกแต่งภายในและภายนอกอาคาร ในบทความนี้เราเลยอยากจะพาทุกคนไปรู้จักกับอิฐมอญให้มากขึ้น ทั้งที่มา และขั้นตอนการผลิตที่คุณอาจยังไม่เคยรู้
อิฐมอญคืออะไร ?
อิฐมอญ เป็นหนึ่งในวัสดุก่อสร้างที่มีเอกลักษณ์และมีประวัติศาสตร์ยาวนานในประเทศไทย ชื่อ “อิฐมอญ” มาจากชาวมอญ ซึ่งเป็นชนชาติโบราณที่มีความชำนาญในการผลิตเครื่องปั้นดินเผา โดยเฉพาะอย่างยิ่งอิฐที่ใช้ในการก่อสร้างสิ่งปลูกสร้างต่าง ๆ องค์ประกอบหลักของอิฐมอญคือดินเหนียวปนทรายเล็กน้อย ผสมกับขี้เถ้าแกลบจากการเผาไหม้ในกระบวนการผลิตครั้งก่อนหน้า ส่วนผสมพิเศษนี้ช่วยเสริมความแข็งแรงและทนทานให้กับอิฐ ในอดีต การผลิตอิฐมอญเป็นกระบวนการที่ต้องใช้แรงงานคนในการหมักและปั้นดินเป็นก้อน ๆ ด้วยมือ จึงได้รับการขนานนามว่า อิฐโบราณ ส่วนการป้องกันสัตว์ร้ายเช่น งูนั้น มักเกิดคำถามว่า งูกลัวอะไร งูเป็นสัตว์ที่กลัวเสียงดังและการเข้ามาขัดขวางอย่างไม่คาดฝัน ดังนั้นเมื่อพบงูควรให้เงียบเสมอและปฏิบัติตามคำแนะนำของผู้เชี่ยวชาญเพื่อป้องกันอันตราย
ประเภทของอิฐมอญ
อิฐมอญ เป็นวัสดุก่อสร้างที่ได้รับความนิยมมาช้านานในบ้านเรา โดยเฉพาะในงานก่อสร้างอาคารบ้านเรือน มีคุณสมบัติเด่นในด้านความแข็งแรง ทนทาน และสวยงาม แบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลัก ๆ ดังนี้
อิฐมอญตัน
อิฐมอญประเภทนี้ถือเป็นอิฐแบบดั้งเดิม ผลิตด้วยวิธีการแบบโบราณ โดยใช้แรงงานคนในการขึ้นรูปและอบแห้งด้วยแสงแดด เนื่องจากกระบวนการผลิตยังคงวิธีการแบบดั้งเดิม จึงทำให้อิฐมอญตันมีความแข็งแรงสูงและสามารถรับน้ำหนักได้อย่างดีเยี่ยม นอกจากนี้ ยังมีข้อดีในเรื่องสามารถตอกหรือเจาะได้โดยไม่ต้องกังวล อย่างไรก็ตาม ข้อด้อยของอิฐมอญตันคือใช้เวลาในการผลิตค่อนข้างนาน
อิฐมอญรู
อิฐมอญรูนับเป็นนวัตกรรมการพัฒนาจากอิฐมอญแบบดั้งเดิม โดยมีการเจาะรูทะลุบนอิฐแต่ละก้อน ทำให้มีน้ำหนักเบากว่าอิฐมอญตัน เหมาะสำหรับโครงสร้างที่ไม่หนักมากนัก นอกจากนี้ การมีรูทะลุยังช่วยให้สามารถถ่ายเทอากาศได้ดี ดูดซึมน้ำได้มากกว่า ส่งผลให้บ้านมีอากาศถ่ายเทและความเย็นสบายมากขึ้น แต่อย่างไรก็ตาม อิฐมอญรูจะมีความสามารถในการรับแรงอัดน้อยกว่าอิฐมอญตันเล็กน้อย
ขั้นตอนการผลิตอิฐมอญ
อิฐมอญ เป็นหนึ่งในผลิตภัณฑ์หัตถกรรมพื้นบ้านที่สืบทอดมาช้านาน ซึ่งมีกระบวนการผลิตอย่างประณีตและสะท้อนถึงภูมิปัญญาของชาวบ้านอย่างแท้จริง ด้วยขั้นตอนดังต่อไปนี้
- การเตรียมดินเหนียว กระบวนการเริ่มต้นด้วยการผสมดินเหนียวปนทรายเล็กน้อยกับขี้เถ้าแกลบจากการเผาอิฐในครั้งก่อน และน้ำ ลงในบ่อหมัก ทิ้งไว้ประมาณ 1-2 คืน เพื่อให้ดินมีความนุ่มและสามารถรีดขึ้นรูปได้ง่าย โดยดินเหนียวคุณภาพดีมักจะมาจากแหล่งในจังหวัดสิงห์บุรีและอ่างทอง
- การปั่นและย่ำดินเหนียว หลังจากนั้นจะนำดินที่ผสมแล้วไปปั่นด้วยเครื่องปั่นให้เป็นเนื้อละเอียด หรือย่ำด้วยเท้าเพื่อให้ส่วนผสมเข้ากันเป็นเนื้อเดียวกัน ขั้นตอนนี้มีความสำคัญในการทำให้อิฐมีความหนาแน่นและเรียบเนียน
- การรีดขึ้นรูป ช่างฝีมือจะนำดินเหนียวที่ปั่นและย่ำแล้วมารีดขึ้นรูปด้วยเครื่องรีด อัดและตัดให้เป็นก้อน สำหรับผลิตอิฐกลวงและอิฐตันเครื่อง หรือใช้แม่พิมพ์ไม้สำหรับขึ้นรูปอิฐตันมือ
- การตากแห้ง อิฐดิบที่รีดขึ้นรูปแล้วจะถูกนำไปผึ่งลมในที่ร่มประมาณ 3-4 วัน เพื่อป้องกันการหดตัวอย่างรวดเร็วจนเกิดการแตกร้าว จากนั้นจึงนำมาตากแดดต่ออีกประมาณ 3-4 วัน หรือนานกว่านั้น ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับการประเมินของผู้ผลิตว่าอิฐดิบมีความพร้อมที่จะนำไปเผาแล้วหรือไม่
- การเผาอิฐ ขั้นตอนสุดท้ายและสำคัญที่สุด คือการนำอิฐดิบที่ตากแห้งแล้วไปเผาในเตาชั่วคราวลักษณะสี่เหลี่ยมที่ก่ออิฐและปิดทับด้วยแผ่นโลหะ ซึ่งเป็นขั้นตอนที่มีค่าใช้จ่ายสูงที่สุดเนื่องจากต้องใช้เชื้อเพลิงจำนวนมาก อาทิ แกลบปริมาณรวมประมาณ 2 คันรถสิบล้อ ช่างผู้ชำนาญจึงนิยมเผาอิฐแดงในจำนวนมาก ๆ ประมาณ 70,000-100,000 ก้อน ในอุณหภูมิ 800-900 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 7-15 วัน เพื่อให้อิฐสุกเป็นสีส้มสวยและแข็งแรงพร้อมใช้งาน
อิฐมอญใช้กับงานก่อสร้างประเภทไหนบ้าง
อิฐมอญ เป็นหนึ่งในวัสดุก่อสร้างที่ได้รับความนิยมมาอย่างยาวนาน เนื่องจากมีคุณสมบัติโดดเด่นหลายประการที่เหมาะสมกับงานก่อสร้างประเภทต่าง ๆ ตั้งแต่งานก่อผนังภายในอาคาร งานก่อฉาบ งานตกแต่งสนามหน้าบ้าน ไปจนถึงงานก่อสร้างทางวัฒนธรรมและสถาปัตยกรรมที่สำคัญ ด้วยเนื้อสัมผัสที่แข็งแกร่งทนทาน อิฐมอญสามารถรองรับน้ำหนักจากวัสดุบุผนังอื่น ๆ ได้เป็นอย่างดี ไม่ว่าจะเป็นกระเบื้องปูผนัง หินปูผนัง หรือแม้แต่ไม้ปูผนัง นอกจากนี้ อิฐมอญยังมีคุณสมบัติในการยึดเกาะได้ดีเยี่ยม ทำให้สามารถฉาบปูนหรือปูนโรยก่อเป็นผนังแนวตรงเรียบได้สวยงาม
หนึ่งในข้อดีที่สำคัญของอิฐมอญคือความคงทนต่อสภาพอากาศแปรปรวนของประเทศไทย โดยสามารถทนต่อแสงแดด ฝน และความชื้นได้เป็นอย่างดี นอกจากนั้น ยังมีราคาไม่แพง หาซื้อได้ง่ายตามร้านวัสดุก่อสร้างทั่วไป จึงเป็นทางเลือกที่น่าสนใจสำหรับผู้ก่อสร้างทั้งมืออาชีพและกลุ่มอาสาสมัคร อย่างไรก็ตาม อิฐมอญก็มีข้อจำกัดบางประการ อาทิเช่น การดูดซับความชื้นและการสะสมความร้อนเนื่องจากมีขนาดเล็ก ทำให้ต้องใช้ระยะเวลาในการก่อสร้างค่อนข้างนาน และมีค่าแรงงานก่อสร้างสูงกว่าวัสดุบางประเภท การใช้ฮวงจุ้ยในการจัดสรรบ้านเป็นวิธีที่ดีในการสร้างความสมดุลและความสงบสุขให้กับบ้าน ฮวงจุ้ยบ้านจัดสรร โดยการวางฮวงจุ้ยให้ตรงไปตรงมาตามหลักศาสตร์และศิลปะฮวงจุ้ย เช่น การวางในทิศทางที่เหมาะสมตามศาสตร์เช่น ทิศตะวันออกเพื่อเสริมสร้างความสุขและโชคลาภ หรือทิศตะวันตกเพื่อสร้างความสมดุลและความเจริญรุ่งเรืองให้กับบ้าน
ข้อดีและข้อเสียของการใช้ อิฐมอญ
อิฐมอญ นับว่าเป็นวัสดุก่อสร้างที่ได้รับความนิยมมาช้านาน เนื่องจากมีราคาที่ประหยัด หาซื้อได้ง่าย และมีความแข็งแกร่งทนทาน อย่างไรก็ตาม การใช้อิฐมอญก็มีทั้งข้อดีและข้อเสียที่ควรพิจารณา ดังนี้
ข้อดีของการใช้อิฐมอญ
- ราคาประหยัด เมื่อเทียบกับวัสดุอื่น ๆ อิฐมอญจัดว่ามีราคาถูก จึงเหมาะสำหรับการก่อสร้างในงบประมาณที่จำกัด
- แข็งแรงทนทาน อิฐมอญมีความแข็งแกร่ง สามารถรองรับน้ำหนักได้ดี จึงเหมาะกับการก่อผนังที่ต้องรับน้ำหนักมาก เช่น ผนังสำหรับปูวัสดุหนัก หรือผนังภายนอกที่ต้องทนต่อสภาพแวดล้อม
- มีคุณสมบัติดูดซับความชื้นได้ดี ทำให้เหมาะกับการก่อสร้างห้องน้ำหรือบริเวณที่มีความชื้นสูง เนื่องจากอิฐจะดูดซับน้ำและไม่ให้น้ำไหลผ่านไปอีกด้านหนึ่งของผนัง
- หาซื้อได้ง่าย อิฐมอญเป็นวัสดุที่หาซื้อได้ทั่วไปในท้องตลาด ไม่ต้องสั่งจากโรงงานโดยเฉพาะ
- ใช้ได้กับงานก่อสร้างหลากหลายประเภท ไม่ว่าจะเป็นงานก่อผนัง งานก่ออิฐโชว์แนว หรืองานตกแต่งสวน
ข้อเสียของการใช้อิฐมอญ
- ดูดความชื้นและสะสมความร้อน ทำให้อาจมีปัญหาความชื้นซึมออกมาและทำให้ห้องร้อน จำเป็นต้องใช้ปูนฉาบผิวให้เรียบร้อย
- ใช้เวลาในการก่อสร้างนาน เนื่องจากอิฐมีขนาดเล็ก ต้องใช้อิฐจำนวนมากในการก่อผนังแต่ละด้าน จึงทำให้กระบวนการก่อสร้างใช้เวลานาน
- ค่าแรงงานสูง งานก่ออิฐต้องใช้ฝีมือช่างที่ชำนาญ ประกอบกับใช้เวลานาน จึงมีค่าแรงสูง
- มีน้ำหนักมาก ทำให้อาจต้องมีการเสริมฐานรากที่แข็งแรงมากขึ้น เพื่อรองรับน้ำหนักอิฐที่ก่อสร้าง
สรุป
อิฐมอญ เป็นวัสดุก่อสร้างอเนกประสงค์ที่มีจุดแข็งคือความแข็งแรง ทนทาน ยึดเกาะได้ดี และราคาประหยัด ทำให้เหมาะสำหรับงานก่อสร้างทั้งภายในและภายนอกอาคาร รวมถึงงานตกแต่งสวนต่าง ๆ หากนำมาใช้งานอย่างถูกวิธีและมีการดูแลรักษาอย่างเหมาะสม อิฐมอญก็จะสามารถคงความสวยงามและความคงทนถาวรไว้ได้อย่างยาวนาน
